Schwarzes Bilsenkraut Phytopharmaka DrogenlisteBilsenkraut (Hyoscyamus niger, Solanaceae) ist ein pflanzliches Arzneimittel und eine Giftpflanze. Sie enthält, wie andere Mitglieder der Nachtschattengewächse, stark wirksame Tropanalkaloide, welche die Effekte des Parasympathicus, eines Anteils des unwillkürlichen Nervensystems, aufheben. Bilsenkraut wird heute selten pharmazeutisch verwendet. Von einer Verwendung als Halluzinogen und Rauschmittel muss aufgrund der hohen Giftigkeit abgeraten werden.
synonym: Hyoscyamus niger
PflanzeSchwarzes Bilsenkraut (Hyoscyamus niger) aus der Familie der Nachtschattengewächse (Solanaceae)
Arzneidroge- Hyoscyami folium - Hyoscyamusblätter
- Hyoscyami herba recens - Frisches Bilsenkraut
Tropanalkaloide: Atropin, L-Hyoscyamin, wie im Stechapfel höherer Gehalt an Scopolamin als in der Tollkirsche.
WirkungenWirkmechanismus der Parasympatholytika am Muskarin-Rezeptor, zum Vergrössern anklicken. Illustration © PharmaWiki
Anwendungsgebiete- Als Anticholinergikum bei Erkältungskrankheiten, bei Spasmen im Bereich des Gastrointestinaltrakts
- In Narbensalben enthalten
- In der Alternativmedizin
Die Hexe Kirke verwendete das "Schweinekraut" Hyoscyamus, um Odysseus' Weggefährten in Schweine zu verwandeln. Odysseus erhält von Hermes das Kraut Moly zum Schutz gegen die Verwandlung.
Hamlets Vater, der König von Dänemark, wurde mit Bilsenkraut vergiftet (Hamlet, I,V;). Der Saft wurde ihm ins Ohr geträufelt, wie sein Geist erzählt:
» Sleeping within my orchard,
My custom always of the afternoon,
Upon my secure hour thy uncle stole,
With juice of cursed hebenon in a vial,
And in the porches of my ears did pour
The leperous distilment; whose effect
Holds such an enmity with blood of man
That swift as quicksilver it courses through
The natural gates and alleys of the body,
And with a sudden vigour doth posset
And curd, like eager droppings into milk,
The thin and wholesome blood: so did it mine;
And a most instant tetter bark'd about,
Most lazar-like, with vile and loathsome crust,
All my smooth body.«
Bilsenkraut wurde auch dem Bier zugesetzt. Gemäss Rätsch (1996) leitet sich der Name Pilsener nicht von der tschechischen Stadt Plzen (Pilsen) ab, sondern von der dem Bier ehemals beigemischten Pflanze, dem Bilsenkraut. Mit dem deutschen Reinheitsgebot von 1516 wurde die Beimischung von Giftpflanzen zum Bier untersagt.
siehe auchLiteratur- Quellen
- Giebelmann R., Logemann E. Kulturgeschichtliches zum Atropin. T + K, 2004, 71(1), 33-36
- Rätsch C. Urbock. Bier jenseits von Hopfen und Malz. Aarau: AT Verlag, 1996
- William Shakespeare, Hamlet, Act I, Scence V
Interessenkonflikte: Keine / unabhängig. Der Autor hat keine Beziehungen zu den Herstellern und ist nicht am Verkauf der erwähnten Produkte beteiligt.
Weitere InformationenWirkstoffe: Aurum metallicum praeparatum (aurum metallicum HAB) D10 aquos. (Ph.Eur.Hom. 3.2.2), Hyoscyamus niger e planta tota Rh D5 (Ph.Eur.Hom. 1.5.1), Stibium metallicum praeparatum (stibium metallicum HAB) D6 aquos. (Ph.Eur.Hom.), Natrium
Unternehmen: Weleda AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Aurum metallicum (HAB) D9, Hyoscyamus niger ex herba rec. ferm 33d D4 (HAB 33d), Stibium metallicum (HAB) D7
Unternehmen: WALA Schweiz AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Onopordum acanthium e floribus recentibus ethanol. Digestio, Hyoscyamus niger ex herba TM (Ph.Eur.Hom. 1.1.3), Primulae veris flos recens ethanol. Digestio
Unternehmen: Weleda AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Cerebrum suis D8 (HAB 42a), Embryo totalis suis D10 (HAB 42a), Hepar suis D10 (HAB 42a), Placenta totalis suis D10 (HAB 42a), Kalium phosphoricum (HAB) D6, Selenium (HAB) D10, Thuja occidentalis (HAB) D6, Ignatia (Ph.Eur.Hom.) D8 (Ph.Eur.Hom.1.1.8), Acidum phosphoricum (HAB) D10 (SV), Cinchona pubescens (HAB) D4, Sulfur (HAB) D10 (SV), Kalium bichromicum (HAB) D8, Gelsemium sempervirens (HAB) D4, Ruta graveolens (HAB) D4, Arnica montana (HAB) D28, Aesculus hippocastanum (HAB) D4, Manganum phosphoricum D8 (HAB 6), Magnesium phosphoricum (HAB) D10, Semecarpus anacardium (HAB) D6, Conium maculatum (HAB) D4, Hyoscyamus niger (HAB) D6, Aconitum napellus (HAB) D6, Cocculus (Ph.Eur.Hom.) D4 (Ph.Eur.Hom. 1.1.8), Ambra grisea (HAB) D10 (SV)
Unternehmen: ebi-pharm ag
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Cerebrum suis D8 (HAB 42a), Embryo totalis suis D10 (HAB 42a), Hepar suis D10 (HAB 42a), Placenta totalis suis D10 (HAB 42a), Kalium phosphoricum (HAB) D6 (HAB 5a), Selenium (HAB) D10, Thuja occidentalis (HAB) D6, Ignatia (Ph.Eur.Hom.) D8 (Ph.Eur. 1.1.8), Acidum phosphoricum (HAB) D10, Magnesium phosphoricum (HAB) D10, Cinchona pubescens (HAB) D4, Sulfur (HAB) D10, Kalium bichromicum (HAB) D8, Gelsemium sempervirens (HAB) D6, Ruta graveolens (HAB) D4, Arnica montana (HAB) D28, Aesculus hippocastanum (HAB) D4, Semecarpus anacardium (HAB) D6, Conium maculatum (HAB) D12, Hyoscyamus niger (HAB) D6, Cocculus (Ph.Eur.Hom.) D4 (Ph.Eur. 1.1.8), Aconitum napellus (HAB) D6
Unternehmen: ebi-pharm ag
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Cimicifuga racemosa, Ethanol. decoctum (HAB) D5, Leonurus cardiaca 3b (HAB) D2, Bryophyllum (HAB) D1, Onopordon flos recens (Onopordum acanthium L.), Hyoscyamus niger ex herba TM (Ph.Eur. 1.1.3), Primulae veris flos recens (Primula veris L.)
Unternehmen: Weleda AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Hyoscyamus niger (HAB) D1, Valeriana officinalis, Ethanol. decoctum (HAB) D3
Unternehmen: Weleda AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Hyoscyamus niger ex herba Rh D1, Valeriana officinalis e radice recenti ethanol. decoctum D3
Unternehmen: Weleda AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Allii cepae extractum, Hyoscyami maceratum oleosum, Allantoinum, Heparinum natricum, Avobenzonum, Enzacamenum
Unternehmen: Permamed AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: Vasoprotektiva: Venenmittel
Wirkstoffe: Hyoscyami maceratum oleosum, Collagena
Unternehmen: Hänseler AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: Mittel zur Förderung der Wundheilung
Wirkstoffe: Onopordum acanthium e floribus recentibus ethanol. Digestio, Hyoscyamus niger ex herba TM, Primulae veris flos recens ethanol. Digestio
Unternehmen: Weleda AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Onopordi acanthii floris rec. digestio aquosa (Onopordum acanthium L., Flos), Hyoscyamus niger ex herba TM (Ph.Eur.Hom. 1.1.3), Primulae veris floris rec. digestio aquosa (Primula veris L., Flos)
Unternehmen: Weleda AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Onopordum acanthium e floribus Rh TM (Ph.Eur.Hom. 1.5.1), Primula veris e floribus Rh TM (Ph.Eur.Hom. 1.5.1), Hyoscyamus niger ex herba Rh TM (Ph.Eur.Hom. 1.5.1)
Unternehmen: Weleda AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Calcium carbonicum hahnemanni (HAB) D9, Hyoscyamus niger ex herba rec. ferm 33d D3 (HAB 33d), Onopordum acanthium e floribus recens ferm 33c D2 (HAB 33c), Primula veris e floribus recens ferm 33c D2 (HAB 33c)
Unternehmen: WALA Schweiz AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Hyoscyamus niger ex herba rec. ferm 33d TM (HAB 33d), Hyperici herbae recentis extractum oleosum (Hypericum perforatum L., Herba), Myocardium bovis Gl D7 (HAB 41c), Primulae veris e floribus sicc. W 5 % (HAB 12g), Quarz (HAB), Rosmarini aetheroleum (Rosmarinus officinalis L., Aetheroleum)
Unternehmen: WALA Schweiz AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Chamomilla vulgaris (Ph.F.) 9 CH (Ph.Eur.Hom. 1.1.10), Gelsemium (Ph.F.) 9 CH (Ph.Eur.Hom. 1.1.10), Hyoscyamus niger (Ph.Eur.Hom.) 9 CH (Ph.Eur.Hom. 1.1.10), Kalium bromatum (Ph.F.) 9 CH (Ph.Eur.Hom. 4.1.2), Passiflora incarnata (Ph.F.) 3 DH (Ph.Eur.Hom. 1.1.10), Stramonium (Ph.F.) 9 CH (Ph.Eur.Hom. 1.1.10)
Unternehmen: Boiron SA
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Acidum phosphoricum dilutum D4, Amanita muscaria (HAB) D6, Coffea arabica D8, Humulus lupulus TM, Hyoscyamus niger spag. Peka D4, Hypericum perforatum (HAB) D2, Semecarpus anacardium (HAB) D4, Zincum isovalerianicum (HAB) D4
Unternehmen: ebi-pharm ag
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Cerium oxalicum (HAB) D15, Hyoscyamus niger D15, Mandragora e radice siccata D15, Cocculus (Ph.Eur.Hom.) D15
Unternehmen: Similasan AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Cerium oxalicum (HAB) D15, Hyoscyamus niger D15, Mandragora e radice siccata D15, Cocculus (Ph.Eur.Hom.) D15
Unternehmen: Similasan AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Nux-vomica (Ph.Eur.Hom.) D15 (Ph.Eur.Hom. 1.1.8), Hyoscyamus niger (HAB) D15, Petroleum rectificatum (HAB) D15, Anamirta cocculus (HAB) D15 (Ph.Eur.Hom. 1.1.8)
Unternehmen: Similasan AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Strychnos nux-vomica (HAB) D15 (Ph.Eur.Hom. 1.1.8), Hyoscyamus niger (HAB) D15, Petroleum rectificatum (HAB) D15, Anamirta cocculus (HAB) D15 (Ph.Eur.Hom. 1.1.8)
Unternehmen: Similasan AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: