Selen Arzneimittelgruppen SpurenelementeSelen ist ein essentielles Spurenelement, das im Körper in Form der Aminosäure Selenocystein in verschiedene Proteine und Enzyme eingebaut wird. Zu seinen Aufgaben gehören unter anderem der Schutz vor oxidativem Stress und Krebs sowie die normale Funktion des Immunsystem und der Schilddrüse. Selen wird als Arzneimittel für die Behandlung eines nachgewiesenen Selenmangels eingesetzt. Es ist auch in Mono- und Multivitaminpräparaten für eine Supplementierung enthalten. Die Dosierungen bewegen sich im Mikrogrammbereich. Zu den möglichen unerwünschten Wirkungen gehören allergische Reaktionen. Selen soll nicht überdosiert werden.
synonym: Se, Selenium, Natriumselenit, Natriumselenit-Pentahydrat, Natrii selenis
ProdukteSelen ist als Arznei- und als Nahrungsergänzungsmittel im Handel und in verschiedenen Multivitaminpräparaten enthalten. Als Monopräparat ist es unter anderem in Form von Tabletten, als Trinklösung und als Injektionspräparat erhältlich.
Tipp: Paranüsse können sehr viel Selen enthalten.
Struktur und EigenschaftenSelen (Se, Mr = 78.96 g/mol) ist in den Produkten unter anderem als Natriumselenit-Pentahydrat (Na2SeO3 · 5H2O) oder in Form organischer Moleküle wie Selenomethionin enthalten. Selen bildet sowohl organische als auch anorganische Verbindungen und ähnelt dem Schwefel, der im Periodensystem direkt über ihm steht. Selen gehört zu den Nichtmetallen.
WirkungenSelen (ATC A12CE02 ) hat antioxidative Eigenschaften. Es ist ein essenzielles Spurenelement, das unter anderem in der proteinogenen Aminosäure Selenocystein vorkommt, welche in die sogenannten Selenoproteine (z.B. Selenoprotein P) und Selenoenzyme integriert wird.
Zu den Enzymen gehören unter anderem die Glutathionperoxidase sowie die Iodothyronin-Deiodinase, welche an der Umwandlung des Schilddrüsenhormons T4 zu T3 beteiligt ist. Die Glutathionperoxidase ist Bestandteil des antioxidativen Schutzsystems.
Selenomethionin kann die Aminosäure Methionin in Proteinen unspezifisch ersetzen.
Die Selenmenge im Körper bewegt sich im Milligrammbereich. Zu den Aufgaben von Selen im Körper gehören unter anderem der Schutz vor oxidativem Stress und Krebs sowie die normale Funktion des Immunsystem und der Schilddrüse.
Indikationen- Für die Behandlung eines nachgewiesenen Selenmangels.
- Als Nahrungsergänzungsmittel, in Multivitaminpräparaten.
Gemäss der Fachinformation. Die Dosierungen bewegen sich im Mikrogrammbereich.
Selen soll nicht überdosiert werden. Eine längerfristige hochdosierte Supplementierung ist offenbar nicht empfehlenswert (siehe bei Rayman et al., 2018).
Kontraindikationen- Überempfindlichkeit
- Selenintoxikation
Die vollständigen Vorsichtsmassnahmen finden sich in der Arzneimittel-Fachinformation.
Unerwünschte WirkungenZu den möglichen unerwünschten Wirkungen gehören allergische Reaktionen.
Eine akute Überdosierung äussert sich in einem knoblauchartigen Atemgeruch, Müdigkeit, Übelkeit, Durchfall und Bauchschmerzen.
Eine chronische Überdosierung führt zu Störungen des Nagel- und Haarwachstums und zu peripheren Polyneuropathien.
siehe auchLiteratur- Arzneimittel-Fachinformation (CH, D)
- EFSA
- Rayman M.P. et al. Effect of long-term selenium supplementation on mortality: Results from a multiple-dose, randomised controlled trial. Free Radic Biol Med, 2018 Pubmed
- Wang N. Supplementation of Micronutrient Selenium in Metabolic Diseases: Its Role as an Antioxidant. Oxid Med Cell Longev, 2017, 2017, 7478523 Pubmed
Interessenkonflikte: Keine / unabhängig. Der Autor hat keine Beziehungen zu den Herstellern und ist nicht am Verkauf der erwähnten Produkte beteiligt.
Weitere InformationenWirkstoffe: Ferrum, Zincum, Manganum, Cuprum, Selenium, Molybdenum, Iodidum, Chromium, Fluoridum
Unternehmen: Fresenius Kabi (Schweiz) AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung: Blutprodukte und Perfusionslösungen
Wirkstoffe: No.3 ferrum phosphoricum (HAB) D12 (HAB 6), No.4 kalium chloratum (HAB) D6 (HAB 6), No.8 natrium chloratum (HAB) D6 (HAB 6), No.9 natrium phosphoricum (HAB) D6 (HAB 6), No.21 zincum chloratum D12 (HAB 6), No.26 Selenium (HAB) D12 (HAB 6)
Unternehmen: Adler Pharma Helvetia AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Adonis vernalis (HAB) D3, Aesculus hippocastanum (HAB) D3, Arctium (HAB) D4, Arnica montana (HAB) D8, Colchicum autumnale (HAB) D8, Crataegus (HAB) D2, Kalmia latifolia (HAB) D4, Selenicereus grandiflorus (HAB) D4, Veratrum album (HAB) D12
Unternehmen: Regena AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Betacarotenum, Cholecalciferolum, Int-rac-alpha-tocopherolum, Thiamini nitras, Riboflavinum, Pyridoxini hydrochloridum, Cyanocobalaminum, Nicotinamidum, Acidum folicum, Biotinum, Acidum ascorbicum, Calcium, Magnesium, Ferrum, Zincum, Cuprum, Iodum, Selenium, Molybdenum, Chromium
Unternehmen: Andreabal AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: Antianämika: Eisen
Wirkstoffe: Arnica montana e planta tota rec. ferm 33c D14 (HAB 33c), Crataegus laevigata/monogyna e foliis et fructibus rec. ferm 33d D2 (HAB 33d), Selenicereus grandiflorus (HAB) ferm 33d D2 (HAB 33d), Cinis e fructibus germinatis avenae sativae cum magnesio phosphorico (1:1) D2 (HAB 6)
Unternehmen: WALA Schweiz AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Arnica montana e planta tota rec. ferm 33c D14 (HAB 33c), Crataegus laevigata/monogyna e foliis et fructibus rec. ferm 33d D2 (HAB 33d), Selenicereus grandiflorus (HAB) ferm 33d D3 (HAB 33d), Cinis e fructibus germinatis avenae sativae cum magnesio phosphorico (1:1) D5 (HAB 6)
Unternehmen: WALA Schweiz AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Acidum sulfuricum (HAB) D30, Aloe (HAB) D20, Bufo bufo e veneno sicco D30 (HAB 8a), Cadmium sulfuricum (HAB) D12, Calcium carbonicum hahnemanni (HAB) D30, Carbo animalis (HAB) D8, Cetraria islandica (HAB) D3, Caladium seguinum e planta tota rec. D6 (HAB 3a), Kreosotum (HAB) D12, Selenicereus grandiflorus (HAB) D4
Unternehmen: Regena AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Crataegi folii cum flore extractum ethanolicum liquidum (Crataegus laevigata (Poir.) DC, Folium cum flore), Valerianae radicis extractum ethanolicum liquidum (Valeriana officinalis L. s.l., Radix), [Cacti grandiflori floris extractum ethanolicum liquidum (Selenicereus grandiflorus (L.) Britton & Rose], Flos)
Unternehmen: Lyron AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: Andere Herzmittel
Wirkstoffe: Cerebrum suis D8 (HAB 42a), Embryo totalis suis D10 (HAB 42a), Hepar suis D10 (HAB 42a), Placenta totalis suis D10 (HAB 42a), Kalium phosphoricum (HAB) D6, Selenium (HAB) D10, Thuja occidentalis (HAB) D6, Ignatia (Ph.Eur.Hom.) D8 (Ph.Eur.Hom.1.1.8), Acidum phosphoricum (HAB) D10 (SV), Cinchona pubescens (HAB) D4, Sulfur (HAB) D10 (SV), Kalium bichromicum (HAB) D8, Gelsemium sempervirens (HAB) D4, Ruta graveolens (HAB) D4, Arnica montana (HAB) D28, Aesculus hippocastanum (HAB) D4, Manganum phosphoricum D8 (HAB 6), Magnesium phosphoricum (HAB) D10, Semecarpus anacardium (HAB) D6, Conium maculatum (HAB) D4, Hyoscyamus niger (HAB) D6, Aconitum napellus (HAB) D6, Cocculus (Ph.Eur.Hom.) D4 (Ph.Eur.Hom. 1.1.8), Ambra grisea (HAB) D10 (SV)
Unternehmen: ebi-pharm ag
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Cerebrum suis D8 (HAB 42a), Embryo totalis suis D10 (HAB 42a), Hepar suis D10 (HAB 42a), Placenta totalis suis D10 (HAB 42a), Kalium phosphoricum (HAB) D6 (HAB 5a), Selenium (HAB) D10, Thuja occidentalis (HAB) D6, Ignatia (Ph.Eur.Hom.) D8 (Ph.Eur. 1.1.8), Acidum phosphoricum (HAB) D10, Magnesium phosphoricum (HAB) D10, Cinchona pubescens (HAB) D4, Sulfur (HAB) D10, Kalium bichromicum (HAB) D8, Gelsemium sempervirens (HAB) D6, Ruta graveolens (HAB) D4, Arnica montana (HAB) D28, Aesculus hippocastanum (HAB) D4, Semecarpus anacardium (HAB) D6, Conium maculatum (HAB) D12, Hyoscyamus niger (HAB) D6, Cocculus (Ph.Eur.Hom.) D4 (Ph.Eur. 1.1.8), Aconitum napellus (HAB) D6
Unternehmen: ebi-pharm ag
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Cor suis D8 (HAB 42a), Hepar suis D8 (HAB 42a), Crataegus (HAB) D6, Arnica montana (HAB) D4, Ignatia (Ph.Eur.Hom.) D6 (Ph. Eur. Hom. 1.1.8), Acidum arsenicosum (HAB) D8, Ouabainum D8 (HAB 5a), Ranunculus bulbosus (HAB) D6, Selenicereus grandiflorus (HAB) D3, Nitroglycerinum (HAB) D4, Kalium carbonicum (HAB) D4, Kalmia latifolia (HAB) D4, Spigelia anthelmia (HAB) D10, Carbo vegetabilis (HAB) D18, Acidum alpha-ketoglutaricum D8 (HAB 5a), Acidum fumaricum D8 (HAB 5a), Acidum malicum D8 (HAB 5a), Acidum L(+) lacticum D6 (HAB 5a), Natrium diethyloxalaceticum D8 (HAB 6)
Unternehmen: ebi-pharm ag
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Aconitum napellus D6, Coffea arabica D10, Convallaria majalis (HAB) D4, Crataegus spag. Peka TM, Leonurus cardiaca TM, Lobelia inflata (HAB) spag. Peka D4, Selenicereus grandiflorus (HAB) D2, Sumbulus moschatus D4
Unternehmen: ebi-pharm ag
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Cutis suis D8 (HAB 42a), Hepar suis D10 (HAB 42a), Splen suis D10 (HAB 42a), Placenta totalis suis D10 (HAB 42a), Glandula suprarenalis suis D10 (HAB 42a), Funiculus umbilicalis suis D10 (HAB 42a), Thuja occidentalis (HAB) D8, Galium aparine (HAB) D6, Selenium (HAB) D10, Thallium sulfuricum (HAB) D13, Ignatia (Ph.Eur.Hom.) D6, Sulfur (HAB) D10, Cortisonum aceticum D28 (HAB 6), Urtica urens (HAB) D4, Acidum phosphoricum (HAB) D6, Calcium fluoratum (HAB) D13, Mercurius solubilis hahnemanni (HAB) D13, Aesculus hippocastanum (HAB) D6, Ammonium bituminosulfonicum D28 (HAB 5a), Ledum palustre (HAB) D4, Arctium (HAB) D6, Acidum formicicum (HAB) D198, Acidum alpha-ketoglutaricum D10 (HAB 5a), Acidum fumaricum D10 (HAB 5a), Natrium diethyloxalaceticum D10 (HAB 6)
Unternehmen: ebi-pharm ag
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Aconitum napellus D6, Arnica montana D3, Aurum chloratum (HAB) D6, Digitalis purpurea D3, Prunus laurocerasus (HAB) D3, Selenicereus grandiflorus (HAB) D4, Spigelia anthelmia (HAB) D3, Valeriana officinalis D2, Crataegus e fructibus recentibus TM
Unternehmen: Laboratoire Jacques Reboh et fils SA
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Acidum arsenicosum (HAB) D5, Crataegus e fructibus recentibus TM, Digitalis purpurea D3, Kalii carbonas D3, Kalmia latifolia (HAB) D3, Phosphorus (HAB) D5, Selenicereus grandiflorus (HAB) D2, Spigelia anthelmia (HAB) D3, Strophanthus gratus (HAB) D30, Urginea maritima var. rubra D2
Unternehmen: Laboratoire Jacques Reboh et fils SA
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Selenii disulfidum, Sulfur lotum, Detergentia
Unternehmen: Pierre Fabre Pharma SA
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: Andere Dermatika
Wirkstoffe: Retinoli palmitas, Int-rac-alpha-tocopherylis acetas, Thiamini nitras, Riboflavinum, Pyridoxini hydrochloridum, Cyanocobalaminum, Nicotinamidum, Acidum folicum, Dexpanthenolum, Biotinum, Acidum ascorbicum, Calcium, Magnesium, Ferrum, Zincum, Cuprum, Manganum, Molybdenum, Selenium, Coffeinum, Ginseng extractum siccum, Ginkgonis extractum siccum
Unternehmen: Tentan AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: Vitamine: Multivitaminpräparate
Wirkstoffe: Zincum, Cuprum, Manganum, Iodidum, Selenium
Unternehmen: Baxter AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung: Blutprodukte und Perfusionslösungen
Wirkstoffe: Zincum, Cuprum, Manganum, Fluoridum, Iodidum, Selenium, Molybdenum, Chromium, Ferrum
Unternehmen: Baxter AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung: Blutprodukte und Perfusionslösungen
Wirkstoffe: Asa foetida (HAB) D4, Avena sativa (HAB) D1, Cinchona pubescens (HAB) D1, Iberis amara (HAB) D3, Kalmia latifolia (HAB) D3, Selenicereus grandiflorus (HAB) D4, Viscum album (HAB) D3
Unternehmen: Schwabe Pharma AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Crataegus e fructibus recentibus D3, Sanguinaria canadensis (HAB) D6, Selenicereus grandiflorus (HAB) D3, Viscum album D3
Unternehmen: Omida AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Cuprum, Manganum, Iodidum, Fluoridum, Zincum, Selenium
Unternehmen: Fresenius Kabi (Schweiz) AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung: Blutprodukte und Perfusionslösungen
Wirkstoffe: Betacarotenum, Cholecalciferolum, RRR-alpha-tocopherolum, Thiamini nitras, Riboflavinum, Pyridoxini hydrochloridum, Cyanocobalaminum, Nicotinamidum, Acidum folicum, Biotinum, Acidum ascorbicum, Cuprum, Manganum, Magnesium, Ferrum, Zincum, Calcium, Selenium, Ginseng extractum
Unternehmen: Opella Healthcare Switzerland AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: Vitamine: Multivitaminpräparate
Wirkstoffe: Retinoli palmitas, Cholecalciferolum, RRR-alpha-tocopherolum, Thiamini nitras, Riboflavinum, Pyridoxini hydrochloridum, Cyanocobalaminum, Biotinum, Nicotinamidum, Acidum ascorbicum, Acidum folicum, Cuprum, Manganum, Magnesium, Ferrum, Zincum, Calcium, Selenium, Ginseng extractum siccum, Lecithinum
Unternehmen: Opella Healthcare Switzerland AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: Vitamine: Multivitaminpräparate
Wirkstoffe: Betacarotenum, Cholecalciferolum, Int-rac-alpha-tocopherolum, Thiamini nitras, Riboflavinum, Pyridoxini hydrochloridum, Cyanocobalaminum, Nicotinamidum, Acidum folicum, Biotinum, Acidum ascorbicum, Calcium, Magnesium, Ferrum, Zincum, Cuprum, Iodum, Selenium, Molybdenum, Chromium
Unternehmen: Soho Flordis International Switzerland SA
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: Antianämika: Eisen
Wirkstoffe: Aurum metallicum (HAB) D14 aquos., Camphora (HAB) D3 aquos., Cytisus scoparius ex herba recens ferm 33c D2 (HAB 33c), Selenicereus grandiflorus (HAB) ferm 33d D3 (HAB 33d)
Unternehmen: WALA Schweiz AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Selenium
Unternehmen: Pierre Fabre Pharma SA
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung: Mineralstoffe
Wirkstoffe: Selenium
Unternehmen: Pierre Fabre Pharma SA
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung: Mineralstoffe
Wirkstoffe: Natrium selenosum D4
Unternehmen: ebi-pharm ag
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Natrium selenosum D4
Unternehmen: ebi-pharm ag
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Mercurius solubilis hahnemanni (HAB) D12, Natrium chloratum (HAB) D12 (Ph.Eur.Hom. 3.1.1), Rhus toxicodendron (HAB) D10, Selenium metallicum (HAB) D15
Unternehmen: Similasan AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Mercurius solubilis hahnemanni (HAB) D12, Natrii chloridum D12, Rhus toxicodendron (HAB) D10, Selenium metallicum (HAB) D15
Unternehmen: Similasan AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: Andere Dermatika
Wirkstoffe: Ouabainum D4, Kalium carbonicum (HAB) D6, Kalmia latifolia (HAB) D4, Nitroglycerinum (HAB) D6, Selenicereus grandiflorus (HAB) D1, Spigelia anthelmia (HAB) D4
Unternehmen: Phytomed AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung:
Wirkstoffe: Retinoli palmitas, Thiamini hydrochloridum, Riboflavinum, Nicotinamidum, Acidum pantothenicum, Pyridoxini hydrochloridum, Biotinum, Acidum folicum, Cyanocobalaminum, Acidum ascorbicum, Cholecalciferolum, RRR-alpha-tocopherolum, Ginseng extractum siccum, Calcium, Magnesium, Cuprum, Iodum, Ferrum, Manganum, Selenium, Zincum
Unternehmen: Bayer (Schweiz) AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: Vitamine: Multivitaminpräparate
Wirkstoffe: Retinoli palmitas, Thiamini hydrochloridum, Riboflavinum, Nicotinamidum, Acidum pantothenicum, Pyridoxini hydrochloridum, Biotinum, Acidum folicum, Cyanocobalaminum, Acidum ascorbicum, Cholecalciferolum, RRR-alpha-tocopherolum, Ginseng extractum siccum, Calcium, Magnesium, Ferrum, Zincum, Cuprum, Iodum, Manganum, Selenium
Unternehmen: Bayer (Schweiz) AG
Abgabekategorie: D
Gruppe / Anwendung: Vitamine: Multivitaminpräparate
Wirkstoffe: Zincum, Manganum, Cuprum, Chromium, Iodidum, Fluoridum, Kalium, Chloridum, Ferrum, Molybdenum, Selenium, Natrium
Unternehmen: B. Braun Medical AG
Abgabekategorie: B
Gruppe / Anwendung: Blutprodukte und Perfusionslösungen